Gevolgen
De gevolgen van een vulkaanuitbarsting kunnen erg heftig zijn, vooral als deze vulkaanuitbarsting plaatsvindt in een dichtbevolkt gebied. Hoe stroperiger de lava, des te explosiever de uitbarsting. De meeste negatieve gevolgen kun je beschrijven als natuurverschijnselen. Voorbeelden hiervan zijn pyroclastische stromen, lahars, asregens en klimaatveranderingen. Wij gaan deze natuurverschijnselen die optreden na een vulkaanuitbarsting, verder toelichten.
Pyroclastische stromen
Een pyroclastische stroom (ook wel gloedwolk genoemd) is één van de verwoestendste effecten van een vulkaanuitbarsting. De golven bestaan uit vaste of half vloeibare lava, gas, rotsen en as. Deze stoffen kunnen temperaturen tot circa 850°C bereiken. Deze golven kunnen erg lang aanhouden, meestal nemen ze de ruimte in van een aantal kilometers. Zo hebben de gloedwolken die ontstonden tijdens de uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Chr. ongeveer 30 kilometer afgelegd.
De enorme gloedwolken kunnen tot wel 45 kilometer de atmosfeer in geblazen worden. Wanneer zo’n wolk in elkaar zakt, ontstaat er een dodelijke aslawine die onder andere bestaat uit heet gas. Dit hete gas raast met een hoge snelheid van de helling af. Een aslawine is een gevormd mengsel van as en gas dat langs de flank van de vulkaan naar beneden stroomt.
Deze enorme pyroclastische stromen richten grote schade aan op het milieu. Het gevolg van zo’n gloedwolk, kan een aslawine zijn. Als deze aslawine met een hoge snelheid naar beneden gaat, kun je nagaan hoeveel schade deze lawine wel niet aanricht in het gebied om de vulkaan heen.
Lahars
Een lahar is een modderstroom die bestaat uit water en pyroclastisch materiaal. Pyroclastisch materiaal is materiaal dat is uitgeworpen door een vulkaan. De temperatuur van deze modderstromen kunnen oplopen tot 100°C. Lahars worden veroorzaakt door hevige regenval voor, tijdens of na een vulkaanuitbarsting, door het smelten van water en ijs op de vulkaan, of door het vrijkomen van water uit het kratermeer. Het kan tientallen kilometers duren voordat een lahar tot stilstand komt. De snelheid kan oplopen tot meer dan 100 kilometer per uur.
Lahars richten grote schade aan, doordat er grote brokken mee worden gevoerd. Enkele schokkende gevolgen van Lahars zijn doden onder mensen en dieren, de vernieling van complete dorpen/steden en het onbruikbaar worden van bouwland zijn enkele schokkende gevolgen.
Asregen
Door de explosie die ontstaat bij een vulkaanuitbarsting, worden stenen en as meters hoog de lucht in geschoten. As is erg licht, daarom komt dit as hoog in de stratosfeer terecht. Het as zal uiteindelijk weer naar het aardoppervlak terugkeren, in de vorm van asregen. Vulkanische af is niet giftig, maar het inademen hiervan kan problemen veroorzaken voor mensen met ademhalingsziekten, zoals astma. Vulkanische as bestaat uit zeer kleine, scherpe stukjes gesteente die zo klein zijn, dat ze bij het inademen tot in de longblaasjes door kunnen dringen. Dit kan weer leiden tot ademhalingsproblemen. Verder kunnen deze kleine deeltjes irritatie en krassen op het hoornvlies van een oog veroorzaken, waardoor mensen minder goed kan zien.
Dorpen kunnen door deze regen onder een dikke laag as komen te liggen. Ook kunnen de oogsten onder invloed van asregen in omgeving worden vernietigd. De akkers zijn door deze regen vaak enkele jaren onbruikbaar, omdat de as schadelijke stoffen als zwavel bevat.
De kleinste asdeeltjes kunnen jarenlang hoog in de atmosfeer aanwezig blijven. Een klein voordeel hiervan, is dat asdeeltjes in de atmosfeer kunnen bijdragen aan spectaculaire zonsopkomsten en zonsondergangen.
Klimaatverandering
Eén tot zes procent van het magma bestaat uit opgeloste gassen die vrijkomen bij uitbarstingen. Het meest voorkomende opgeloste gas in magma is waterdamp (70-90%). Andere gassen die vrijkomen zijn koolstofdioxide (CO2), stikstof (N2) en zwaveldioxide (SO2).
Zwavelzuur condenseert hoog in de atmosfeer tot kleine sulfaataërosolen, dat zijn vaste of vloeibare deeltjes met zwavel die in de lucht zijn gevormd. De sulfaataërlsolen kaatsen zonlicht terug de ruimte in voor het de aarde bereikt, waardoor afkoeling optreedt. Ook zwaveloxide en zwaveldioxide spelen een belangrijke rol bij de afkoeling door terugkaatsing van het zonlicht. De vrijgekomen waterdamp (H2O) en koolstofdioxide (CO2) zorgen juist voor de opwarmende aarde, dit is het bekende broeikaseffect.
Van de twee klimaateffecten is het afkoelende effect sterker. Dit komt onder andere doordat de atmosfeer al voor een groot deel uit koolstofdioxide en waterdamp ontstaat, waardoor het opwarmende effect klein is. Een wereldwijde afkoeling van een vulkaanuitbarsting is meestal kleiner dan 1,5°C. Dit betekent dat ook Nederland last heeft van grote uitbarstingen in andere delen van de wereld, al is dit beperkt.
Het moge dus duidelijk zijn dat mensen die in de buurt van een vulkaan wonen het grootste gevaar wonen. Maar ook mensen die enkele tientallen kilometers van een vulkaan af wonen, lopen het risico verrast te worden door bepaalde gevolgen van vulkaanuitbarstingen. Dit, in de vorm van bijvoorbeeld een pyroclastische stroom of een lahar. Langdurige, grote uitbarstingen zoals die in het verleden plaats hebben gevonden, kunne nzelfs leiden tot een nieuwe ijstijd.
Maak jouw eigen website met JouwWeb